کۆنفڕانسی پۆلیتەکنیک- کەنەدا

نووسینی ڕەوەند عەبدوڵا

بە ناوی خوای گەورەی میهرەبان...

سەردانێک بۆ کەنەدا، دیارییەک بۆ کوردستان

لە دوایین گەشتمدا بۆ کەنەدا، بە مەبەستی بەشداریکردن لە کۆنفرانسێکی ئەندازیاری لە زانکۆی پۆلیتەکنیک، شاری مۆنتریاڵ، چاوم بە تەکنۆلۆژیایەکی نوێ کەوت —کە بیرۆکەکە بە شێوە سەرەتایییەکەی لە ساڵانی پەنجاکانی سەدەی ڕابردوو دۆزراوەتەوە و دەتوانێت شۆڕشێکی نوێ لە گەرمکردنەوە و ساردکردنەوەی باڵەخانەکانی کوردستاندا بکات— ئەم تەکنۆلۆژیایە کە بە سیستەمی گەرمکردنەوەی جیۆتێرماڵ١ ناسراوە، نەک تەنیا کاراییی وزە بەرز دەکاتەوە، بەڵکوو دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی تێچووی وزە و پاراستنی ژینگەیش.

ئەوی سەرنجی منی زیاتر ڕاکێشا، شێوازی جێبەجێکردنی ئەم سیستەمە بوو بەتایبەت بۆ باڵەخانە بەرزەکان، لە ڕێگەی بەکارهێنانی تەکنیکی ستوونی، ئەم سیستەمە دەتوانرێت بە شێوەیەکی زۆر کاریگەر لە ژێرزەمینی باڵەخانەکاندا جێبەجێ بکرێت. خاڵی سەرنجڕاکێش ئەوەیە کە دەتوانرێت سوود لە پایڵی فاوندەیشنی باڵەخانەکە وەربگیرێت بۆ دامەزراندنی ئەم سیستەمە، کە ئەمەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی تێچووی دامەزراندن و زیادکردنی کارایی.

سیستەمی گەرمکردنەوەی جیۆتێرماڵ چییە؟ ( Geothermal Heating Systems)

سیستەمی گەرمکردنەوەی جیۆتێرماڵ، تەکنۆلۆژیایەکی نوێیە و دۆستی ژینگەیە بۆ گەرمکردنەوە و ساردکردنەوەی باڵەخانەکان بەکار دێت. ئەم سیستەمە سوود لە پلەی گەرمی جێگیری ژێرزەوی وەردەگرێت بۆ دابینکردنی گەرمی و ساردیی ناو باڵەخانەکان.

چۆنیەتیی کارکردنی:

١- بۆڕی و لوولەی تایبەت لە قوڵاییی زەویدا دادەنرێن؛

٢- شلەمەنییەک لەم بۆڕییانەدا دەسووڕێتەوە و گەرمی لە زەوییەوە وەردەگرێت؛ 

٣- پەمپێکی گەرمی ئەم گەرمییە بەرز دەکاتەوە و دەیگوازێتەوە بۆ ناو باڵەخانەکە؛ 

٤- لە وەرزی هاویندا، پرۆسەکە پێچەوانە دەبێتەوە بۆ ساردکردنەوەی باڵەخانەکە.

سوودەکانی:

·         کاراییی وزە: بەکارهێنانی کەمتری وزە بەراورد بە سیستەمە تەقلیدییەکان؛

·         دۆستی ژینگە: کەمکردنەوەی دەرکردنی گازە گەرمەکان؛

·         درێژخایەن: تەمەنێکی درێژی هەیە و کەم پێویستی بە چاکسازی هەیە؛

·         ئارامی: کارکردنێکی بێدەنگ و ئارامی هەیە.

جۆرەکانی سیستەمی گەرمکردنەوەی جیۆتێرماڵ:

 • سیستەمی کراوە: ئاوی ژێرزەوی ڕاستەوخۆ بەکار دەهێنێت؛

•  سیستەمی داخراو: شلەمەنیی تایبەت لە بۆڕییەکاندا دەسووڕێتەوە؛

•  سیستەمی ئاسۆیی: بۆڕییەکان بەئاسۆیی لە قوڵاییی کەمدا دادەنرێن؛

•  سیستەمی ستوونی: بۆڕییەکان بەستوونی لە قوڵاییی زیاتردا دادەنرێن.

تێچووی دامەزراندن و بەکارهێنان: 

•  تێچووی سەرەتاییی بەرزە، بەڵام لە درێژخایەندا پاشەکەوتی باش دەکات؛

•  بەگشتی، لە ماوەی ٥-١٠ ساڵدا تێچووەکەی دەگەڕێتەوە؛

•  کەمکردنەوەی ٣٠٪ تا ٦٠٪ی تێچووی وزەی ساڵانە.

کاریگەریی لەسەر ژینگە:

 • کەمکردنەوەی بەکارهێنانی سووتەمەنیی فۆسیلی؛

•  کەمکردنەوەی دەرکردنی گازی کاربۆن-دایۆکساید بە ڕێژەی ٧٠٪ تا ٧٥٪؛

•  پاراستنی سەرچاوە سروشتییەکان.

ئەو خاڵانەی بە پێویستی دەزانم ئاماژەیان پێ بکرێت بۆ کوردستان سەبارەت بەم سیستەمە:

١- گونجاندنی تەکنۆلۆژیا لەگەڵ ژینگەی کوردستان:

 • بەهۆی جیاوازیی بەرچاوی پلەی گەرمی لە وەرزە جیاوازەکاندا، ئەم سیستەمە دەتوانێت کاراییی زۆر باشی هەبێت؛ 

•  لە ناوچە شاخاوییەکاندا، سیستەمی ستوونی دەتوانێت زۆر کاریگەر بێت بەهۆی گەیشتن بە قوڵاییی زیاترەوە؛

•  لە دەشت و ناوچە هەموارەکان، سیستەمی ئاسۆیی دەتوانێت بژاردەیەکی باش بێت.

٢- کاریگەریی ئابووری لە درێژخایەندا:

 • کەمکردنەوەی پشتبەستن بە نەوت و غاز بۆ گەرمکردنەوە و ساردکردنەوە؛

•  دروستکردنی هەلی کار لە بواری دامەزراندن و چاککردنەوەی ئەم سیستەمانە؛

•  هاندانی گەشەی پیشەسازیی ناوخۆیی بۆ بەرهەمهێنانی پێکهاتەکانی سیستەمەکە.

٣- خوێندن و ڕاهێنان:

 • پێویستی بە دامەزراندنی بەرنامەی تایبەت لە زانکۆکان بۆ فێرکردنی ئەندازیارانی داهاتوو؛ 

•  گرنگیی ڕاهێنانی تەکنیکارەکان لەسەر دامەزراندن و چاککردنەوەی سیستەمەکان؛

•  هۆشیارکردنەوەی گشتی لە ڕێگەی میدیا و پرۆگرامە پەروەردەیییەکانەوە.

٤- یاسا و ڕێنمایییەکان:

 • پێویستی بە داڕشتنی یاسا و ڕێنماییی تایبەت بۆ دامەزراندن و بەکارهێنانی ئەم سیستەمانە؛

•  دانانی ستانداردی کوالێتی بۆ دڵنیابوون لە کارایی و سەلامەتیی سیستەمەکان؛

•  پێشکەشکردنی هاندەری حوکوومی بۆ هاووڵاتییان و کۆمپانیاکان بۆ بەکارهێنانی ئەم تەکنۆلۆژیایە.

٥-  تێکەڵکردن لەگەڵ سەرچاوەکانی تری وزەی نوێبووەوە:

 • بەکارهێنانی وزەی خۆر بۆ بەگەڕخستنی پەمپەکان؛

•  تێکەڵکردنی لەگەڵ سیستەمی وزەی با بۆ دابینکردنی وزەی زیاتر؛

•  دروستکردنی سیستەمی وزەی تەواوکاری بۆ باڵەخانەکان.

٦-  چاودێری و چاککردنەوە:

 • پێویستی بە پلانی چاودێریی بەردەوام بۆ دڵنیابوون لە کاراییی سیستەمەکە؛

 • گرنگیی بەکارهێنانی تەکنۆلۆژیای ژیر بۆ چاودێریکردنی کارکردنی سیستەمەکە؛

•  پێشبینیکردنی کێشەکان پێش ڕوودانیان لە ڕێگەی شیکردنەوەی داتاوە.

٧- تایبەتمەندییەکانی کەشوهەوا:

 • هاوینی گەرم و وشک: سیستەمەکە دەتوانێت بۆ ساردکردنەوەی کاریگەر بەکار بهێنرێت؛

•  زستانی سارد: کاراییی باش لە گەرمکردنەوەدا، بەتایبەت لە ناوچە شاخاوییەکان؛

•  گۆڕانکاریی بەرچاوی پلەی گەرمی لەنێوان ڕۆژ و شەودا: سیستەمەکە دەتوانێت ئەم جیاوازییە ڕێک بخات.

٨- گونجاندن لەگەڵ شێوازی تەلارسازی:

 • دیزاینی تایبەت بۆ خانووە تەقلیدییەکان بەبێ کاریگەری لەسەر جوانیی دەرەوە؛

•  تێکەڵکردن لەگەڵ سیستەمی بیناسازیی نوێ لە پرۆژە گەورەکاندا.

٩- بەکارهێنانی تەکنۆلۆژیای ناوخۆیی:

 • گونجاندنی سیستەمەکە لەگەڵ کەرەستە و ئامێرە بەردەستەکان لە بازاڕی ناوخۆدا؛

•  پەرەپێدانی تەکنیکی تایبەت بۆ دامەزراندن کە لەگەڵ توانای تەکنیکی ناوخۆیی بگونجێت.

١٠- پاراستنی ژینگە:

 • دڵنیابوون لە نەبوونی کاریگەریی نەرێنی لەسەر ئاوی ژێرزەوی؛

•  بەکارهێنانی شلەمەنیی دۆستی ژینگە لە سیستەمە داخراوەکاندا.

١١- گونجاندن لەگەڵ ژێرخانی ئێستا:

 • تێکەڵکردنی سیستەمەکە لەگەڵ تۆڕی کارەبای ئێستادا؛

•  دروستکردنی سیستەمی هاوبەش بۆ گەڕەک یان کۆمەڵگای نیشتەجێبوون.

١٢- گونجاندن لەگەڵ تەلارسازیی کوردی:

 • دەتوانرێت لەگەڵ شێوازی تەقلیدی و مۆدێرنی تەلارسازیی کوردی بگونجێنرێت؛

•  کەمکردنەوەی پێویستی بە ئامێری گەورە لە دیوارەکان یان سەربان؛

•  باشترکردنی کوالێتیی هەوای ناوەوە بەبێ کاریگەری لەسەر دیزاینی تەقلیدی.

بەربەستەکانی جێبەجێکردن لە کوردستان: 

•  پێویستی بە وەبەرهێنانی سەرەتاییی زۆر؛

•  کەمیی پسپۆڕ و کۆمپانیای شارەزا لە بواری دامەزراندن و چاککردنەوە.

بێگومان، جێبەجێکردنی ئەم تەکنۆلۆژیایە لە کوردستان پێویستی بە پلاندانانی ورد و وەبەرهێنانی سەرەتایی هەیە. هەروەها، پێویستە کادیری شارەزا لەم بوارەدا پەروەردە بکرێن و یاسا و ڕێنماییی پێویست دابنرێن؛ بەڵام من باوەڕم وایە ئەم هەنگاوە دەبێتە هۆی گۆڕانکارییەکی گەورە لە بواری بیناسازی و بەکارهێنانی وزە لە کوردستان.

وەک ئەندازیارێک، پێشنیار دەکەم کە حوکوومەتی هەرێم و کەرتی تایبەت گرنگیی تایبەت بەم تەکنۆلۆژیایە بدەن و هەوڵی جێبەجێکردنی بدەن لە پرۆژە نوێیەکاندا. هەروەها پێویستە لێکۆڵینەوەی زانستی لەم بوارەدا بکرێت بۆ گونجاندنی ئەم تەکنۆلۆژیایە لەگەڵ تایبەتمەندییەکانی ژینگەی کوردستان.

لە کۆتاییدا، هیوادارم کە ئەم زانیارییانە ببنە سەرەتایەک بن بۆ گفتوگۆیەکی فراوان لەسەر چۆنیەتیی باشترکردنی سیستەمی گەرمکردنەوە و ساردکردنەوە لە کوردستان و هەنگاونان بەرەو داهاتوویەکی سەوزتر و کاراتر لە بواری وزەدا.

“1- Geothermal”